Chata Kawuloka, ale także... poeta i harfistka

Katarzyna Koczwaraczwartek, 27 października 2016 08:11

Chata Kawuloka, ale także... poeta i harfistka

Nagrodę tę przyznaje się od początku w trzech kategoriach: tworzenia, upowszechniania i ochrony kultury. Powiat Cieszyński po raz kolejny przyznał Nagrody w dziedzinie kultury im. ks. Leopolda Jana Szersznika. Uroczystość uhonorowania laureatów odbyła się w Sali Rzymskiej Muzeum Śląska Cieszyńskiego. W tym roku Nagrodę im. ks. Leopolda Jana Szersznika otrzymali: w kategorii twórczości artystycznej Jerzy Kronchold, w kategorii upowszechniania kultury Ewa Jaślar-Walicka, a w kategorii ochrony dziedzictwa kulturowego muzeum Chata Kawuloka w Istebnej, które reprezentował kustosz muzeum Janusz Macoszek. Na naszej stronie zobaczyć można zdjęcia z tego wydarzenia.
Pomysł ustanowienia Nagrody Powiatu Cieszyńskiego w dziedzinie Kultury pojawił się krótko po reaktywowaniu powiatów w Polsce w 1999 r. Ostatecznie na wniosek Komisji Kultury, Sportu i Promocji Rady Powiatu Cieszyńskiego i staraniem Wydziału Kultury Starostwa Powiatowego w Cieszynie, w 2002 r. Powiat Cieszyński po raz pierwszy przyznał nagrodę w dziedzinie kultury. W styczniu 2008 roku uchwałą Rady Powiatu, po licznych konsultacjach, nadano jej imię postaci o sztandarowym znaczeniu dla dorobku kultury Śląska Cieszyńskiego – to jest imię ks. Leopolda Jana Szersznika. Od 2011 r. widocznym znakiem uhonorowania stała się statuetka symbolicznie przedstawiająca ks. Szersznika i jego dzieło, zaprojektowana i wykonana przez rzeźbiarkę i medalierkę z Cieszyna p. Urszulę Górnicką-Hermę.
CHARAKTERYSTYKA LAUREATÓW NAGRODY IM. KS. LEOPOLDA JANA SZERSZNIKA W 2016 r.
I. Kategoria twórczości artystycznej
Jerzy Kronhold – urodzony w Cieszynie poeta, autor co najmniej kilku cenionych przez krytykę tomików poetyckich; reżyser oraz pracownik administracji publicznej i dyplomata. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim i reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.
Jako poeta jest uważany za współtwórcę polskiej formacji poetyckiej zwanej Nową Falą, która zaistniała w latach 1968-1976. Oprócz innych ośrodków formacja ta związana była z krakowską grupą poetycką „Teraz” i powstałym w 1967 r. czasopismem „Student”. Z formacją wspomnianej Nowej Fali wiąże się m.in. twórczość poety i tłumacza literatury angielskiej (głównie Williama Shakespear’a) – Stanisława Barańczaka. W latach 1971-73 organizował Jerzy Kronhold zjazdy poetów tej znanej, ogólnopolskiej formacji w Cieszynie. W latach późniejszych wiersze pana Jerzego Kronholda ukazywały się m.in. na łamach „Tygodnika Powszechnego”.
Co doniosłe - Jerzy Kronhold był także inicjatorem utworzenia dorocznej Nagrody Powiatu Cieszyńskiego w dziedzinie kultury, od 2008 roku noszącej immię ks. Leopolda Jan Szersznika.
W związku ze swą działalnością publiczną, a w tym działaniami na rzecz Festiwalu Teatralnego „Na Granicy”, w 2004 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w roku 2008 – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
II. Kategoria upowszechniania kultury
Ewa Jaślar-Walicka – muzyk i wirtuoz harfy – osiadła w Cieszynie, wykonuje utwory z zakresu muzyki klasycznej, romantycznej i nowoczesnej (impresjonizm).
Edukację muzyczną rozpoczęła już w wieku sześciu lat. W 1964 r. ukończyła Państwową Szkołę Muzyczną stopnia podstawowego i Liceum im. Fryderyka Chopina w Bytomiu, a w 1968 r. – Akademię Muzyczną w Warszawie. Rok później wyjechała na międzynarodowy konkurs harfowy do Hartford w stanie Connecticut w USA, w wyniku którego otrzymała roczne stypendium na Uniwersytecie w Hartford. W 1972 r. zdobyła II nagrodę na ogólno-amerykańskim konkursie harfowym w San Diego w Kalifornii. Następnie ukończyła studia magisterskie i doktoranckie na Uniwersytecie Nowojorskim. W 1970 roku była współzałożycielką zespołu czterech harf „The New York Harp Ensamble”, z którym podróżowała przez 17 lat występując w 65 krajach obu Ameryk, Europy, Afryki i Azji. Koncertowała także w Białym Domu w Waszyngtonie dla amerykańskich prezydentów oraz w Watykanie dla papieża Jana Pawła II. Nagrała 20 płyt oraz zrealizowała wiele programów radiowych i telewizyjnych. Występuje również w zespołach York Harp Duo i The Slavic Arts Ensamble. Przez 5 lat pełniła funkcję prezesa stowarzyszenia kulturalnego w Nowym Yorku o nazwie Słowiańsko-Amerykańskie Stowarzyszenie Kulturalne. Jesienią 1991 r. powróciła do Europy. W latach 1993-95 występowała z koncertami solowymi w czeskiej Pradze i w Polsce. Od chwili osiedlenia się w Cieszynie koncertowała jako solistka z wieloma orkiestrami symfonicznymi i kameralnymi. W 2000 r. odbyła tourne koncertowe po Włoszech. Od 2001 r. prowadzi zaś klasę harfy w Państwowej Szkole Muzycznej w Bielsku-Białej. Jest pomysłodawczynią, współzałożycielką w 2004 r. i prezesem Polskiego Towarzystwa Harfowego, dzięki czemu Cieszyn stał się miejscem organizacji, liczącego się w środowisku harfistów, przeglądu „Duety z Harfą”.
Zwłaszcza w ostatnich latach najwięcej jej koncertów jest jednak adresowanych do mieszkańców Cieszyna i regionu. Wydaje się, że uczestnicząc w tych jakże charakterystycznych koncertach wraca się bogatszym o nieczęsto przecież spotykane doznania muzyczne, a zawsze wychodzi się z nich z pełniejszym sercem.
III. Kategoria ochrony dziedzictwa kulturowego
Chata Kawuloka – wyjątkowe, prywatne muzeum regionalne i etnograficzne w Istebnej. Jako forma placówki muzealnej „Chata Kawuloka” zaistniała po II wojnie światowej na kanwie jednej z ostatnich, zachowanych kurnych chat w Istebnej, należącej do rodziny Kawuloków, a pochodzącej z 1863 r. W ten sposób powstało żywe muzeum, związane z osobą Jana Kawuloka, sławnego gawędziarza, gajdosza i budowniczego tradycyjnych, góralskich instrumentów muzycznych, które tworzył zgodnie z tradycją – na wzór pierwotnych egzemplarzy. Odwiedzających go turystów oprócz ukazania im owego – wyjątkowo zachowanego – miejsca życia codziennego Górali Śląskich, raczył wyjątkową grą na budowanych przez siebie instrumentach oraz opowieściami o Beskidzie Śląskim, zawsze wypowiadanymi autentyczną gwarą istebniańską. W swoim czasie gościem w Chacie u Jana Kawuloka, pośród wielu innych gości, bywał kompozytor i twórca Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk – Stanisław Hadyna, dokonując tam nutowych zapisów melodii góralskich, a między innymi słynnej Helo, helo Helenko.
Po śmierci Jana Kawuloka w latach 70. ubiegłego wieku, opiekę nad „Chatą” i prowadzenie muzeum przejęła jego córka – Zuzanna Kawulok, w czym od kilku lat pomaga jej obecny kustosz „Chaty” – Janusz Macoszek. Dziś sama Chata Kawuloka, oprócz faktu spełniania w dalszym ciągu w tradycyjny sposób wyjątkowych celów muzealnych, ujęta jest w ewidencji zabytków i znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego, którego stanowi istotny element. Dodatkowo powadzone są tu również lekcje umuzykalniające oraz różnego rodzaju zajęcia warsztatowe związane z twórczością ludową, a także zwyczajami, które w Beskidach tradycyjnie były związane zwłaszcza ze świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy.
Chata Kawuloka jest miejscem wyjątkowym, zachowującym nie tylko atmosferę minionych wieków ale i znaczącą część kultury Górali Śląskich. Należy przez to uznać, że placówka w widoczny sposób przyczynia się do ratowania i ochrony dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego.
fot. Starostwo Powiatowe